Integracja Sensoryczna to skomplikowany proces, podczas którego układ nerwowy człowieka odbiera informacje z receptorów wszystkich zmysłów (dotyk; układ przedsionkowy odbierający ruch; czucie ciała, czyli propriocepcja, węch, smak, wzrok i słuch), następnie organizuje je i interpretuje tak, aby mogły być wykorzystane w celowym i efektywnym działaniu.
Objawy i trudności mogące stanowić wskazania do diagnozy i terapii Integracji Sensorycznej to:
- Podwyższony poziom pobudzenia i aktywności (nadruchliwość),
- Obniżony poziom aktywności (ociężałość, pasywność, brak tolerancji na ruch, niepewność podczas poruszania się),
- Trudności z koncentracją uwagi,
- Opóźniony rozwój ruchowy, niezgrabność ruchowa, obniżony poziom koordynacji wzrokowo – ruchowej, trudności z utrzymaniem równowagi, problemy z samoobsługą i samodzielnością,
- Zaburzenia praksji czyli planowania motorycznego,
- Zaburzenia percepcji słuchowej,
- Zaburzenia percepcji wzrokowej,
- Opóźniony rozwój mowy,
- Słaba organizacja zachowania (bałagan wokół swojej osoby, własnego miejsca pracy, słabe wyczucie odległości),
- Zaburzone relacje społeczne i problemy w kontaktach społecznych z innymi ludźmi,
- Trudności z nauką: czytaniem, pisaniem, matematyką (trudności z rozpoznawaniem liter, cyfr, mylenie i odwracanie liter, pismo lustrzane, przekręcanie sylab, wyrazów, czytanie wyrazów od końca, trudności z pamięciowym opanowaniem rachunków)
- Obniżona sprawność w zakresie grafomotoryki (nieprawidłowe napięcie mięśniowe, nieprawidłowy chwyt narzędzia pisarskiego, szybka męczliwość, podpieranie się podczas pisania, czytania),
- Niska samoocena,
- Problemy emocjonalne (nadpobudliwość emocjonalna, brak stabilności emocjonalnej, chwiejność, labilność emocji, reakcje lękowe, nieśmiałość).
Diagnoza Integracji Sensorycznej składa się z:
- wywiadu z rodzicami dziecka,
- wypełnienia Kwestionariusza Sensomotorycznego przez rodziców
- Obserwacji Klinicznej dziecka,
- badania testowego Południowo Kalifornijskimi Testami Integracji Sensorycznej(dzieci od 4 r.ż. i podejmujących współpracę podczas badania testowego),
- obserwacji zachowania dziecka podczas badania oraz ewentualnie obserwacji swobodnej zabawy dziecka i reakcji dziecka na stymulację sensoryczną.
Deficyty integracji sensorycznej często współwystępują z:
- zespołem nadpobudliwości psychoruchowej,
- zespołem Aspergera,
- autyzmem,
- mózgowym porażeniem dziecięcym,
- zespołem Downa,
- zespołem FAS,
- zespołem kruchego X,
- rozszczepem kręgosłupa oraz innymi zaburzeniami.
Wskazania do terapii Integracji Sensorycznejotrzymują również dzieci z: trudnościami w uczeniu się, z zaburzeniami mowy, z upośledzeniem umysłowym, z grupy ryzyka, z uszkodzeniami okołoporodowymi, z porodów wcześniaczych, niezgrabnością, ociężałością ruchową, z trudnościami w koncentracji uwagi. - Wszystkie wysoce skomplikowane procesy percepcyjne takie jak percepcja słuchowa, wzrokowa, mowa, zdolność czytania, pisania są zależne od procesów integracyjnych w zakresie podstawowych systemów zmysłowych: czuciowych, przedsionkowych, kinestetycznych, wzrokowych i słuchowych. Aby następował prawidłowy rozwój tych wyższych funkcji musi prawidłowo przebiegać proces integracji sensorycznejw pierwszych latach życia dziecka. Teoria integracji sensorycznej jest tą, która w oparciu o szerokie badania i w zgodzie z wiedzą z zakresu neurofizjologii, psychologii i pedagogiki daje wskazówki do właściwej stymulacji rozwojowej dziecka oraz umożliwia badanie, diagnozowanie i terapię zaburzeń w tym zakresie.
Na czym polega terapia integracji sensorycznej?
Terapia integracji sensorycznej ma postać „naukowej zabawy” w której dziecko chętnie uczestniczy i ma przekonanie, że kreuje zajęcia wspólnie z terapeutą. Podczas terapii nie uczy się dzieci konkretnych umiejętności lecz poprawiając integrację sensoryczną wzmacnia procesy nerwowe leżące u podstaw tych umiejętności, a one pojawiają się w sposób naturalny jako konsekwencja poprawy funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego.